Αρχείο για Νοέμβριος, 2023
Το φοιτητικό κίνημα στην Ελλάδα & το Κυπριακό τις δεκαετίες του ’50 και του ’60
Posted: 18 Νοεμβρίου, 2023 in ΑταξινόμηταΟ Δεύτερος Ιουδαϊκός Πόλεμος ή η Εξέγερση της Διασποράς (115 – 117 μ. Χ. ) ξέσπασε το 115 στην Κυρήνη της Κυρηναϊκής και σύντομα εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο στην Κύπρο στη Μεσοποταμία και στην Παλαιστίνη. Οδήγησε σε αποτυχία την παρθική εκστρατεία του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Τραϊανού και συγκλόνισε με την ένταση του ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο (Ιουδαιορωμαϊκοί Πόλεμοι).
Η πολιτική κατάσταση στην Ιουδαία
Ο Πρώτος Ιουδαϊκός Πόλεμος έφερε τον αφανισμό στις πολιτικοθρησκευτικές παρατάξεις της Ιουδαίας. Οι εύποροι και μετριοπαθείς Σαδδουκαίοι έπεσαν θύματα των εμφύλιων εκκαθαρίσεων και εξολοθρεύτηκαν. Ο οικισμός των Εσσαίων στις παρυφές της Νεκράς θάλασσας καταστράφηκε από μια επιδρομή των αντρών της 10ης λεγεώνας κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων του Βεσπασιανού για την κατάληψη της Ιεριχούς την άνοιξη του 68 και το εσσαϊκό κοινόβιο διαλύθηκε. Οι εναπομείναντες Ζηλωτές χάθηκαν στην Ιερουσαλήμ ενώ όσοι Σικάριοι επέζησαν έφυγαν από την Παλαιστίνη και ζήτησαν καταφύγιο κυρίως στην Αίγυπτο και την Κυρηναϊκή.
Η μοναδική παράταξη που κατάφερε να επιζήσει ύστερα από τον πόλεμο ήταν αυτή των Φαρισαίων. Το Συμβούλιο της Ιαμνείας όπως ονομάστηκε αντικατέστησε με την πάροδο του χρόνου το διαλυμένο Συνέδριο (Σανχεντρίν) αναλαμβάνοντας όχι μόνο όλες τις αρμοδιότητες του αλλά και τη ρύθμιση των κανονιστικών ζητημάτων που αφορούσαν τα ιερά βιβλία του ιουδαϊσμού. Κυρίως όμως η μεγάλη υπηρεσία που πρόσφερε το Συμβούλιο ήταν ότι κατάφερε να πείσει τον ιουδαϊκό λαό ότι η καταστροφή του Ναού δεν συνεπάγονταν και το τέλος της ιουδαϊκής θρησκείας. Η επιτυχία αυτή αποτελούσε επιβράβευση για την παράταξη των Φαρισαίων που βρίσκονταν πίσω από τη συγκρότηση και τη λειτουργία αυτού του Συμβουλίου και πρακτικά σήμαινε ότι η παράταξη αυτή έπαιρνε τα σκήπτρα της ηγεσίας του ιουδαϊκού έθνους.[12]
Η παρθική εκστρατεία
Όταν το 113 ο βασιλιάς των Πάρθων ανέτρεψε τον φιλορωμαίο βασιλιά της Αρμενίας και μετέτρεψε το βασίλειο σε υποχείριο του αποφάσισε να επέμβει στην περιοχή. Το 114 οι ρωμαϊκές λεγεώνες κατέλαβαν την Αρμενία και μια μεγάλη εκστρατεία εναντίον των Πάρθων οργανώθηκε για το επόμενο έτος. Η εκστρατεία αυτή θα έδινε το τελειωτικό χτύπημα στο παρθικό βασίλειο. Το 115 ο ρωμαϊκός στρατός πέρασε τον Ευφράτη και μετά τον Τίγρη ανοίγοντας δρόμο προς την καρδιά της Περσίας.
Η εξέγερση των Ιουδαίων στην Κυρήνη
Την ίδια εποχή που ο Τραϊανός περνούσε τον Ευφράτη ένας νέος κύκλος βίας ξεκινούσε στην Ανατολή με αφετηρία την πόλη της Κυρήνης στην Κυρηναϊκή όταν οι Ιουδαίοι κάτοικοι της πόλης βρέθηκαν σε θέση αντιπαράθεσης με τις ρωμαϊκές αρχές και με επικεφαλής κάποιον Λουκούα ή Ανδρέα ο οποίος αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς εξεγέρθηκαν και κατέλαβαν την πόλη εξαπολύοντας μαζικές σφαγές κατά των Ελλήνων (220.000 σφαγιασθέντες Ελληνες) ενώ κατέστρεψαν τους ελληνορωμαϊκούς ναούς της Εκάτης, του Διός, του Απόλλωνα, της Αρτέμιδος και της Ίσιδος καθώς και πολλά άλλα ρωμαϊκά δημόσια οικοδομήματα.
Η εξέγερση εξαπλώνεται στην Αίγυπτο και στην Κύπρο
Το κύμα της εξέγερσης από την Κυρηναϊκή εξαπλώθηκε στη διπλανή Αίγυπτο τη στιγμή που από την επαρχία αυτή απουσίαζαν τα περισσότερα ρωμαϊκά στρατεύματα λόγω της παρθικής εκστρατείας. Ο Λουκούας επιτέθηκε στην Αλεξάνδρεια. Ο έπαρχος της Αιγύπτου Μάρκος Ρουτίλιος Λούπος εγκατέλειψε την πόλη στην τύχη της. Ο Λουκούας μπήκε στην πόλη και την πυρπόλησε.
Το επόμενο έτος η εξέγερση έφτασε στην Κύπρο. Επικεφαλής της ήταν κάποιος Αρτεμίων (Εβραίος με εξελληνισμένο όνομα). Οι εξεγερμένοι Ιουδαίοι επιδόθηκαν σε εκτεταμένες βιαιότητες με χαρακτηριστικότερη την εξόντωση όλου του ελληνικού πληθυσμού της πόλης της Σαλαμίνας (240.000 σφαγιασθέντες Έλληνες). Ο Τραϊανός ανέθεσε την καταστολή της εξέγερσης στον Κόιντο Μάρκιο Τούρβωνα (Quintus Marcius Turbo).
Όσον αφορά την Κύπρο, υπήρξε το μοναδικό δραματικό γεγονός της Ρωμαϊκής περιόδου, το οποίο διατάραξε την Pax Romana. Κατά την εξέγερση των Εβραίων, η οποία είχε βιαιότατο χαρακτήρα και στράφηκε κυρίως εναντίον του ελληνικού πληθυσμού, σκοτώθηκαν δεκάδες χιλιάδες Κύπριοι (πηγές της εποχής αναφέρουν 240.000, αριθμό υπερβολικό), ιδιαίτερα στη Σαλαμίνα, όπου η σφαγή υπήρξε ολοκληρωτική. Η εξέγερση καταστάληκε τελικά με στρατιωτική βοήθεια από άλλες περιοχές της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, καθώς δεν υπήρχε στο νησί ρωμαϊκό στρατιωτικό απόσπασμα.
Η εξέγερση συντρίβεται
Ο Τραϊανός συνειδητοποίησε όμως ότι με τις δυνάμεις που του απέμειναν η εκστρατεία κατά των Πάρθων δεν μπορούσε να συνεχιστεί καθώς κατάλαβε ότι αντιμετώπιζε την απειλή μιας γενικευμένης εξέγερσης. Ο Τραϊανός έκανε μια τελευταία προσπάθεια να καταλάβει την πόλη Ατρα η οποία όμως απέτυχε. Κατόπιν επέστρεψε στην Αντιόχεια καλυπτόμενος από τον Λούσιο Κυήτο.
Ενώ αυτά συνέβαιναν στη Μεσοποταμία ο Κόιντος Μάρκιος Τούρβων που είχε διοριστεί έπαρχος της Αιγύπτου προσπαθούσε να αποκαταστήσει απεγνωσμένα την τάξη. Στην Κυρήνη η πόλη ερημώθηκε από τις συγκρούσεις. Στην Αίγυπτο Ρωμαίοι, Έλληνες και Αιγύπτιοι είχαν συνασπιστεί μεταξύ τους. Στην Αλεξάνδρεια γίνονταν τρομερές σφαγές.
Αλλά και στην Κύπρο η καταστολή της εξεγέρσεως δημιουργούσε ποταμούς αίματος. Παρά τις προσπάθειες του όμως ο Κόιντος Μάρκιος δεν μπόρεσε να περιορίσει την εξέγερση. Ο Λουκούας κατάφερε να περάσει στην Ιουδαία και να εξεγείρει τον πληθυσμό. Ο Κόιντος Μάρκιος τον ακολούθησε και καταδίκασε σε θάνατο δυο συνεργάτες του Λουκούα τον Ιούλιο και τον Πάππο. Δεν πρόλαβε να κάνει τίποτα περισσότερο καθώς αντικαταστάθηκε από τον Λούσιο Κυήτο. Ο Λούσιος Κυήτος έφτασε στην Παλαιστίνη με τις εξουσίες του αυτοκρατορικού πρεσβευτή και του αντιστράτηγου προκειμένου να αποκαταστήσει την τάξη. Το κέντρο της αντίστασης των Ιουδαίων είχε περιοριστεί στην πόλη Λύδδα. Επικεφαλής των υπερασπιστών της ήταν ο ο Ιούλιος και ο Πάππος. Μαζί τους βρίσκονταν και ο νομοδιδάσκαλος Γαμαλιήλ ΙΙ. Ο Λούσιος Κύητιος πολιόρκησε την πόλη η οποία καταλήφθηκε σύντομα. Όσοι από τους υπερασπιστές της δεν σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της κατάληψης εκτελέστηκαν λίγο καιρό αργότερα.
Από την Αντιόχεια ο Τραϊανός αποφάσισε να επιστρέψει στη Ρώμη. Φτάνοντας στον Σελινούντα της Κιλικίας ασθένησε σοβαρά και σταμάτησε την πορεία του. Ενώ αργοπέθαινε υιοθέτησε ως διάδοχο του τον επίσης συγκλητικό και αρχηγό του στρατού του Πόπλιο Αίλιο Αδριανό που ήταν επίσης ο στενότερος συγγενής του, καθώς η σύζυγος του Σαβινή ήταν εγγονή της αδελφής του Τραϊανού Μαρκιανής (Αύγουστος 117).
Η ιουδαϊκή εξέγερση τερματίστηκε τελικά τον Σεπτέμβριο του 117. Οι απώλειες σε ανθρώπινα θύματα (Ιουδαίους και μη) ήταν τρομακτικές. Στην Κύπρο σκοτώθηκαν 240.000 άνθρωποι και απαγορεύτηκε η εγκατάσταση Ιουδαίων στο νησί. Στην Κυρήνη τα θύματα έφτασαν τους 220.000. Η πόλη χρειάστηκε όχι μόνο να ανοικοδομηθεί αλλά και να εποικιστεί με νέους κατοίκους.
Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας για να ελέγξει την κατάσταση στην περιοχή της Ιουδαίας μετακίνησε εκεί προσωρινά και την VΙη (6η) Σιδηρά λεγεώνα (Legio VI Ferrata) ενώ μετά την εκδίωξη όλων των Εβραίων από την Κύπρο από τον Κόιντο Μάρκιο Τούρβωνα, απαγορεύτηκε να έρθει ξανά Ιουδαίος ποτέ στο νησί, ούτε καν μετά από ναυάγιο.
Βυθοσκόπιο 